Doelstelling licentiesysteem
De KNVB is als lid van de UEFA verantwoordelijk ervoor te zorgen (en aan de UEFA te kunnen aantonen) dat alle toepasselijke bepalingen uit de geldende 'UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations' zijn geïntegreerd in de regelgeving van het licentiesysteem.
Het systeem heeft als doel een eerlijk verloop én de continuïteit van de competities betaald voetbal te waarborgen (en in het verlengde daarvan de continuïteit van de BVO's). Om deze doelstelling te realiseren wordt de toestand van de BVO's zo transparant mogelijk gemaakt op het gebied van:
- financiën (via het financieel ratingsysteem);
- veiligheid (via de jaarlijkse veiligheidsaudit);
- de organisatie; en in meer specifieke zin:
- de kwaliteit van de jeugdopleiding (via het keurmerk jeugdopleidingen en de RJO's);
- de juridische structuur en de invulling van de arbeidsorganisatie en administratie.
Daarbij ziet het licentiesysteem er consequent op toe dat BVO's niet onder het minimum kwaliteitsniveau komen zoals deze volgt uit de licentie-eisen. Het licentiesysteem is van toepassing op alle BVO's die deelnemen aan de competities betaald voetbal.
Financieel Ratingsysteem
De waardering van de financiële positie vindt plaats op basis van de diverse financiële rapportages (jaarcijfers/prognose, halfjaarcijfers en begroting) zoals iedere licentiehouder bij de licentiecommissie indient. Deze financiële rapportages voorzien het Financieel Ratingsysteem (FRS) van input, waarna een totaalscore uit de bus rolt op basis van een tiental variabelen.
Categorie-indeling
BVO's behoren tot één van de drie categorieën: I (onvoldoende), II (voldoende) en III (goed). Ten minste driemaal per kalenderjaar maakt de KNVB de actuele indeling van de BVO's openbaar, inclusief toelichting en, onder meer, hoe lang een licentiehouder in een categorie is ingedeeld. De media volgen deze categorie-indeling op de voet.
Ontwikkeling categorie-indeling seizoen 2012/'13
UEFA-licentiesysteem
Om te mogen deelnemen aan Europese competities, moet een BVO voldoen aan de licentie-eisen van UEFA – de UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations. Deze houden in grote lijnen gelijke tred met het Nederlandse licentiesysteem, al zijn er enkele verschillen en ontwikkelingen.
Het belangrijkste verschil is dat UEFA haar licentie verstrekt voor één jaar, terwijl de KNVB een licentie afgeeft voor onbepaalde tijd. In de Nederlandse situatie is er ruimte voor BVO's om, binnen een bepaalde tijd en via een plan van aanpak, een overtreding van de licentie-eisen te herstellen, zonder directe gevolgen voor de licentie zelf. Binnen de UEFA-regels bestaat deze optie niet: niet voldoen aan een UEFA licentie-eis betekent direct geen deelname aan de Europese competitie.
De doelen van Financial Fair Play
In 2009 nam UEFA nieuwe regels aan onder de titel Financial Fair Play. Doel van deze regels is de financiële situatie van BVO's in Europa te verbeteren én zorg te dragen voor eerlijkere en duurzame Europese voetbalcompetities. De belangrijkste doelstellingen staan als volgt omschreven:
- het brengen van meer ratio en discipline in financiën van BVO's;
- het verminderen van druk op salarissen en transferbedragen en het tegengaan van inflatoire effecten;
- het stimuleren van BVO's om te concurreren op basis van hun maximale omzet;
- het stimuleren van langetermijninvesteringen in jeugdopleidingen en infrastructuur;
- het beschermen van de duurzaamheid van het Europese clubvoetbal op lange termijn;
- het verzekeren dat BVO's op tijd aan hun verplichtingen kunnen voldoen.
Aanleiding en verdere toelichting
De regels zijn het gevolg van de oplopende verliezen van BVO's in Europa. Dit leidt tot liquiditeitsproblemen bij de BVO's die daardoor niet kunnen voldoen aan hun verplichtingen ten opzichte van andere BVO's, medewerkers en/of andere instanties.
De Financial Fair Play-reglementen bestaan uit meerdere onderdelen. Ze voorzien onder meer in een meerjarige meting van financiële resultaten. Afhankelijk van het onderdeel kijkt UEFA tot drie jaar terug om te beoordelen of een BVO aan de criteria voldoet. Dit in tegenstelling tot het originele UEFA-licentiesysteem, dat gericht is op de korte termijn. De 'break-even rule' zal in effect treden in 2013/'14, de andere onderdelen zijn al effectief sinds 2011/'12. Voor de monitoring en handhaving van deze reglementen is door UEFA de Club Financial Control Body opgericht.
Break-even
De meest in het oog springende regel in het Financial Fair Play-reglement, is de al aangehaalde 'break-even rule'. Deze regel gaat ervan uit dat een BVO niet meer uitgeeft dan dat zij omzet maakt. Dit is erop gericht dat clubs met eigen omzet handelen en niet op basis van injecties van externe partijen of een eigenaar. De UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations, met onder meer de definities van de van toepassing zijnde inkomsten en uitgaven, zijn op te vragen bij bureau licentiezaken van de KNVB.
Deze afbeelding illustreert de zogenoemde multidimensionale aanpak van de clubmonitoring door UEFA:
Controleprotocol en evaluatie
De accountant is op meerdere momenten betrokken bij het licentieproces van de KNVB en UEFA. Omdat de bedrijfstak betaald voetbal te maken heeft met specifieke kenmerken en vraagstukken, is eerder al in samenspraak met de financiële adviescommissie een controleprotocol ontwikkeld ter ondersteuning van de accountant van een BVO bij het uitvoeren van zijn controlewerkzaamheden.
Vanaf augustus 2012 maakt dit controleprotocol, in de vorm van een richtlijn, onderdeel uit van de (licentie)regelgeving van de KNVB. De werkgroep Controleprotocollen (COPRO) van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) geeft aan deze richtlijn het eindoordeel 'uitvoerbaar', waaruit blijkt dat deze aan de minimumeisen voldoet.
Gekoppeld hieraan voert de KNVB jaarlijks een evaluatie uit om betrokken partijen inzicht te geven in de ontwikkeling van het controleprotocol, en om te bezien of met de invoering van het protocol inderdaad sprake is van hogere kwaliteit van de werkzaamheden. Door deze evaluatie te delen met de accountants krijgen ook zij meer inzage in de voetbalbranche als geheel.
UEFA Audit licentiesysteem
De UEFA controleert jaarlijks of het licentiesysteem van de KNVB voldoet aan de voorgeschreven kwaliteitsstandaard van de Europese voetbalbond (Club Licensing Quality Standard), een voorwaarde voor het door de licentiecommissie kunnen verstrekken van een UEFA-licentie aan een BVO. Namens de UEFA voeren de auditors van de internationale organisatie SGS deze controle uit. Net als in de voorgaande jaren ontvangt de KNVB ook voor het huidige jaar een goedkeurend oordeel.